چرا طلا فروشان از کارتخوان فرار می کنند؟ بازار طلا همیشه در مرکز توجه اقتصاد ایران بوده است؛ بازاری درخشان اما پیچیده، که در هر نوسان قیمتی، موجی از تغییرات در رفتار فروشندگان و خریداران به‌راه می‌افتد. در سال‌های اخیر، با رشد مداوم قیمت طلا و سخت‌تر شدن نظارت‌های مالیاتی، این بازار بیش از هر زمان دیگری زیر ذره‌بین قرار گرفته است.
از زمانی که سازمان امور مالیاتی استفاده از دستگاه کارتخوان متصل به پرونده مالیاتی را برای طلافروشان الزامی کرد، شفافیت مالی در این صنف به یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات اقتصادی تبدیل شده است. هدف قانون روشن است: جلوگیری از فرار مالیاتی و سامان‌دهی گردش مالی یکی از پردرآمدترین مشاغل کشور.
اما واقعیت بازار چیز دیگری می‌گوید. بسیاری از طلافروشان با افزایش قیمت طلا، به‌جای استقبال از این شفافیت، سعی کرده‌اند راه‌هایی برای دور زدن سیستم پوزهای مالیاتی پیدا کنند. از کارت به کارت شخصی گرفته تا استفاده از دستگاه‌های اجاره‌ای غیرمرتبط با صنف، همه برای یک هدف مشترک انجام می‌شود: کاهش مالیات و حذف رد رسمی تراکنش‌ها.
در این مقاله از پوزاینجا، با نگاهی دقیق‌تر به رفتار طلافروشان، علت اصلی فرار از کارتخوان، شگردهای رایج، پیامدهای آن برای خریداران و راهکارهای قانونی مقابله با این روند را بررسی می‌کنیم.
بازار طلا در ایران همیشه به‌عنوان یکی از پرتحرک‌ترین و حساس‌ترین بخش‌های اقتصادی شناخته می‌شود. نوسان‌های نرخ ارز یا تغییرات جهانی قیمت طلا، در عرض چند روز می‌تواند حجم معاملات و گردش مالی طلافروشان را چند برابر کند. همین رشد سریع ارزش معاملات، باعث شده که توجه و نظارت سازمان امور مالیاتی بیش از گذشته بر این صنف متمرکز شود.
در سال‌های اخیر و به‌منظور شفاف‌سازی تراکنش‌ها و جلوگیری از فرار مالیاتی، طلافروشان ملزم شده‌اند از دستگاه‌های کارتخوان متصل به پرونده مالیاتی و سامانه مؤدیان استفاده کنند. تصمیمی که در ظاهر به‌منظور سامان‌دهی و قانون‌مداری بازار طلا اتخاذ شد، اما در عمل، با واکنش متفاوتی از سوی برخی فروشندگان روبه‌رو شد.
برخی از فعالان این حوزه با تکیه بر خلأهای قانونی و محدودیت‌های فنی کارتخوان‌ها، به دنبال مسیرهایی برای حفظ حاشیه سود و کاهش مالیات خود رفته‌اند. نتیجه آن، ظهور روش‌هایی است که ظاهراً بی‌خطر اما در واقع به معنای فرار از شفافیت مالیاتی است — از پرداخت‌های کارت به کارت شخصی تا استفاده از پوزهای غیرمرتبط با صنف.
افزایش قیمت طلا به‌طور مستقیم بر رفتار مالیاتی طلافروشان تأثیر می‌گذارد. چون هرچه قیمت‌ها بالا می‌رود، مبلغ هر تراکنش نیز بیشتر می‌شود و طبیعتاً ثبت آن در سیستم مالیاتی، پایه مالیاتی فروشنده را افزایش می‌دهد.
به همین دلیل، برخی از طلافروشان ترجیح می‌دهند معاملات سنگین را خارج از مسیر رسمی و بدون ثبت در کارتخوان انجام دهند تا مالیات کمتری بپردازند. این موضوع باعث شکل‌گیری پدیده کارت به کارت به‌جای پوز شده است.
بسیاری از خریداران طلا در هنگام پرداخت متوجه می‌شوند که فروشنده اصرار دارد پول را به شماره کارت شخصی واریز کنند.
در نگاه اول، این کار بی‌اهمیت به نظر می‌رسد، اما در واقع به معنی حذف رد مالی معامله است. این روش به طلافروش اجازه می‌دهد فروش را به‌صورت رسمی ثبت نکند و درآمدش را از دید سازمان مالیاتی پنهان نگه دارد.
مشکل اصلی اینجاست که در چنین شرایطی، خریدار هیچ مدرک رسمی مبنی بر خرید خود ندارد. اگر بعداً در مورد وزن، عیار، یا حتی اصالت طلا اختلافی پیش بیاید، امکان پیگیری قانونی تقریباً وجود ندارد.
برخی فروشندگان با ترفندهای پیچیده‌تر، دستگاه‌هایی را اجاره یا تهیه می‌کنند که متعلق به اصنافی با مالیات پایین است. مثلاً کارتخوان یک کارگاه صنایع دستی یا یک فروشگاه خدماتی را در طلافروشی خود استفاده می‌کنند.
در این حالت، گردش مالی میلیاردی طلافروشی به نام آن صنف ثبت می‌شود و مالیات پرداختی بسیار کمتر از واقعیت خواهد بود.
هرچند این کار در ظاهر هوشمندانه به نظر می‌رسد، اما در واقع یک تخلف مالیاتی جدی است که در صورت شناسایی، می‌تواند منجر به مسدود شدن حساب‌ها، جریمه سنگین و حتی پرونده قضایی شود.
سقف روزانه مجاز برای تراکنش‌های کارتخوان‌ها محدود است. در معاملات چند ده میلیون تومانی، خریدار باید چند بار کارت بکشد یا بخش زیادی از مبلغ را کارت به کارت کند.
این محدودیت فنی که برای کنترل پولشویی طراحی شده، در عمل تبدیل به بهانه‌ای برای حذف کارتخوان از معاملات طلا شده است. فروشنده به‌جای ثبت تراکنش رسمی، از خریدار می‌خواهد که مستقیماً به حساب شخصی‌اش پول واریز کند.
در حالی که هدف خریدار تنها خرید طلاست، در صورت بی‌توجهی به روند پرداخت، ممکن است دچار خسارات سنگینی شود:
💼 مسئولیت خریداران و راهکارهای قانونی
خریداران باید بدانند پرداخت از طریق کارتخوان متصل به سامانه مالیاتی، نه‌تنها قانونمند بلکه امن‌تر است.
قبل از خرید، از فروشنده بخواهید که پرداخت از طریق کارتخوان رسمی انجام شود و حتماً فاکتور الکترونیکی یا چاپی مهرشده دریافت کنید.
در صورت خودداری فروشنده، می‌توانید تخلف را از طریق اتحادیه صنف طلا و جواهر یا درگاه سازمان امور مالیاتی گزارش دهید.
🏛️ نقش دولت و نظام مالیاتی
برای کاهش فرار مالیاتی در صنف طلا، لازم است نهادهای نظارتی علاوه بر الزام به کارتخوان‌های مالیاتی، سقف تراکنش‌های مجاز را متناسب با ارزش معاملات طلا افزایش دهند.
همچنین اطلاع‌رسانی عمومی و آموزش خریداران درباره اهمیت فاکتور رسمی، می‌تواند در مقابله با این تخلف تأثیر زیادی داشته باشد.
فرار از کارتخوان شاید در ظاهر سود کوتاه‌مدتی برای برخی طلافروشان داشته باشد، اما در بلندمدت، اعتماد مشتریان را از بین می‌برد و پایه‌های بازار رسمی را تضعیف می‌کند.
وقتی هر تراکنش از مسیر قانونی انجام شود، نه‌تنها مالیات عادلانه‌تری اعمال می‌شود، بلکه امنیت خریدار و اعتبار فروشنده هم حفظ می‌گردد.
✅ استفاده از دستگاه کارتخوان‌های متصل به سامانه مودیان بهترین ابزار برای حفظ شفافیت، اعتماد و سلامت اقتصادی در صنف طلاست.
1. کارتخوان ترندیت T3
2. کارتخوان ترندیت S680
✨ همین حالا می‌توانید با خرید کارتخوان ترندیت T3 و S680 از پوزاینجا، تجربه‌ای سریع، امن و قانونی در فروش طلا داشته باشید.
